Batavorum Informatie Bulletin NR.2

===========================================================================================

Dit is de tweede editie van onze BIB. Zoals belooft, zal ik in een kort verslag trachten weer te geven, wat er zoal over het mooie eiland Skye te vertellen is. De tartan die onze band draagt is een streektartan van dit eiland, dat tevens een groot deel van het leefgebied was, en nog steeds is, van de MacLeod clan, waarvan wij de Clan Crest Badge dragen.

Isle of Skye

Het romantische, mistige Skye is zonder twijfel het mooiste van de Schotse eilanden; het heeft indrukwekkende zeearmen, rotsachtige pieken en adembenemende uitzichten.

Voor de noordwestkust van Schotland sluimert een grote "krab", ofwel het eiland Skye. De vergelijking met een krab is niet onterecht, omdat de vele zeearmen diep in de landmassa snijden en verschillende schiereilanden vormen die op de scharen van een krab lijken. De insnijdingen zij zo diep dat, hoewel Skye slechts 80 km lang en 50 km breed is, niet één deel van het eiland meer dan 8 km van de zee verwijderd ligt.

Skye, dat in het Keltisch "Eiland van de mist" betekent, wordt gedomineerd door de getande Cuillins, waarvan de met sneeuw bedekte pieken glinsteren in de zon, als deze over het eiland schijnt. Het is vreemd dat de Cuillins, de grootste concentratie van hoge pieken in Groot-Brittannië, hills (heuvels) in plaats van bergen worden genoemd; Hoewel ze niet hoger zijn dan 900 meter, rijzen zij indrukwekkend van onder de zeespiegel op.

Vele bezoekers van het eiland Skye komen over de brug over de Kyleakin Narrows tussen Kyle of Lochals en Kyleakin. Er varen echter ook veerboten tussen Glenelg en Kylerhea en tussen Mallaig en Armadale.

Bij de haven van Kyleakin liggen de weinige ruïnes van Castle Moil, ooit een burcht van de MacKinnons, die dienst deed als vesting en uitkijkpost tegen de invallen van de vikingen.

Wat verder naar het zuiden, (± 27km) ligt het havenstadje Armadale, waar men de ruïnes van een voormalige burcht kan vinden van de MacDonalds, die een van de machtigste clans in Schotland en Lords of the Isles waren. De Clan MacDonald Trust, die in 1970 werd gesticht, heeft in een vleugel van de ruïnes een museum ingericht over de geschiedenis van de clan. De oude stallen huisvesten een uitstekend restaurant, een goede boekwinkel, een souvenirwinkel en luxueuze, zelfvoorzienende accommodaties. Met een gids kan men het goed onderhouden landgoed bezichtigen. Een verdere verkenning van het schiereiland Sleat, maakt duidelijk waarom dit de "Tuin van Skye" wordt genoemd.

Wat verder naar het zuidwesten ligt het dorp Elgol. Het was hier dat op 4 Juli 1746 Bonnie Prince Charlie, de jonge troonpretendent, nadat de MacKinnons een banket hadden gegeven in wat nu Prince Charle's Cave heet, uiteindelijk afscheid nam van de Hebriden. Wat verder naar het noorden ligt Luib. In het Luib Croft Museum vindt men een uitgebreide collectie kranten knipsels uit het einde van de 19e eeuw, die de grieven van de Crofters (pachtboeren) tot onderwerp hebben.

Skye was het toneel van intensieve protestacties door de pachters die met uitzetting werden bedreigd gedurende de Highland Clearances, met name de Battle of the Braes in 1882.

Wat verder naar het midden van het eiland ligt Sligachan, een uitvalsbasis voor de serieuze beklimmer van de Black Cuillins. Vandaar naar het noorden ligt Portree, de hoofdstand van Skye, een aantrekkelijke plaats, gebouwd rond een natuurlijke haven. Het was hier dat Bonnie Prince Charlie in MacNab's Hostelry afscheid nam van Mrs. Flora MacDonald, die hem na de slag van Culloden Moor had geholpen te vluchten.

Verder naar het noorden ligt op het schiereiland Trotternisch de Kilt Rock, een klip die zijn naam dankt aan de laag zuilvormige basaltblokken die dwars op een andere laag liggen, waardoor het geheel op het ruitpatroon van een kilt zou lijken. De ruïne naast het Flodigarry Hotel, ten noorden van de baai van Staffin, was Flora MacDonalds eerste woonhuis na haar huwelijk in 1750 met Kapitein Allan MacDonald.

Flora kreeg op het kerkhof van Kilmuir haar laatste rustplaats, gewikkeld in een laken van het bed waarin de vogelvrij verklaarde Bonnie Prince Charlie had geslapen. Op een heldere dag heeft men van hieruit een mooi uitzicht op de Buiten-Hebriden.

Gaat men naar het westen dan komt men in dat deel van het eiland dat door de MacLeods werd bewoond.

Net voor Dunvegan ziet men in zuidelijke richting de MacLeods Tables, twee tafelbergen die het Durinish-schiereiland domineren. Hun vlakke uiterlijk zou te wijten zijn aan het feit dat een clanhoofd van de MacLeods zich zeer ongastvrij betoonde tegen St.Columba, toen deze hier kwam om het christendom te verkondigen. Beschaamd zouden de bergen toen hun pieken hebben laten vallen, zodat de heilige een bed had om op uit te rusten.

Het kasteel Dunvegan is al meer dan zevenhonderd jaar het thuis van de Macleods. Het ligt op een rotsachtig plateau en kijkt uit over Loch Dunvegan. De buitenkant is niet uitzonderlijk mooi, maar het kasteel huisvest een schat aan schilderijen en herinneringen, zoals de Faiery Flag, een gescheurd en verbleekt stuk gele zijde met rode spikkels. Sommigen zeggen dat een fee deze vlag over haar half menselijk kind heeft gelegd toen ze moest terugkeren naar haar eigen volk; anderen beweren dat de vlag in de zevende eeuw is geweven op het eiland Rhodos en dat een MacLeod deze tijdens de kruistochten had buitgemaakt op een Saracnls stamhoofd.

Men zegt dat de Faiery Flag drie magische eigenschappen bezit: als ze gedurende strijd wordt geheven, kunnen de MacLeods verzekerd zijn van de overwinning; als ze over het huwelijksbed van een MacLeod wordt gespreid, zal hij veel kinderen krijgen, waaronder een mannelijke erfgenaam; en wanneer ze wordt ontplooid bij de kust van Dunvegan wordt de haring naar het loch gelokt.

De vlag zal haar krachten verliezen als ze 3 keer is gebruikt. (Tot nu toe is dat 2 maal gebeurd.)

13 km ten noorden van Dunvegan ligt Trumpan, alwaar de vlag in 1597 voor de laatste (2e) maal werd ontplooid. Een plunderende groep MacDonalds van het eiland Uist zette voet aan land en stichtte brand in de kerk; veel MacLeods woonden de dienst bij en kwamen in het vuur om het leven. Er werd alarm geslagen en de Faiery Flag werd ontplooid. De MacDonalds konden niet meer ontsnappen door de opkomende vloed en werden door de resterende MacLeods op twee man na afgeslacht. De stoffelijke resten van vriend en vijand werden neergelegd op het zand onder aan de zeewering, die vervolgens werd neergehaald om de lichamen te bedekken.

Op het kerkhof van Trumpan staat een steen met een rond gat erin. Deze steen herinnert aan de primitieve rechtspraak die vroeger op het eiland Skye werd gebezigd. De van een misdrijf beschuldigde persoon werd geblinddoekt en kon hij zonder aarzelen zijn wijsvinger in het gat van deze z.g. Trail Stone steken, dan werd hij of zij onschuldig bevonden en vrij gesproken. Maar wee diegene die dat niet meteen lukte.

Meer naar het westen bij Boreraig markeert een cairn de plek waar eens de doedelzakschool van de MacCrimmons stond. De MacCrimmons waren meer dan drie eeuwen de officiële doedelzakspelers van de MacLeod-clan, en gaven hier les in de open lucht. De school is nu een ruïne, maar er tegenover ligt een doedelzakcentrum, waar men alles over de MacLeods te weten kunt komen.

Tot zover deze korte beschrijving van het mooie eiland Skye. Een reis naar dit eiland is zeker aan te bevelen.

Over de oude zeilveerboten die vroeger van en naar Skye voeren is nog een heel mooie tune, "The Skye Boat Song", geschreven, waar later ook een tekst bij gemaakt is Hieronder vind je de volledige tekst van dit lied.

The Skye Boat Song

Speed bonnie boat like a bird on a wing,
Onward the sailors cry!
Carry the lad that's born to be King,
Over the sea to Skye

Loud the winds howl, loud the waves roar, thunderclaps rend the air;
Baffled our foes, stand by the shore, follow they will not dare;
Speed bonnie boat.........

Through the waves leap, soft shall ye sleep, Ocean's a royal bed;
Rocked in the deep, Flora will keep, watch by your weary head;
Speed bonnie boat.........

Many's the lad, fought on that day, Well the claymore could wield;
When the night came, silently lay, dead on Culloden's field;
Speed bonnie boat.........

Burned are our homes, exile and death, scatter the loyal men;
Yet, o'er the sword, cool in the sheath, Charlie will come again;
Speed bonnie boat.........

 

Tot zover deze Info Bull. Volgende keer zal ik trachten wat meer over de MacLeod-can te vertellen.

 

HoeWieWaarWatWanneerWerkelijkWareWhiskyWetensWaardigheden!

De ware Piper moet naast zijn kennis over de Great Highland Bagpipe uiteraard ook het een en ander over de favoriete Schotse drank, de Whisky weten. In deze rubriek zal ik U telkens een andere wetenswaardigheid over deze Godendrank vertellen.

Toen de Ieren vele eeuwen geleden hun eigen Uisge Beatha (Levens Water) stookten, konden zij nog niet vermoeden dat deze hartversterker zich uiteindelijk zou ontplooien tot een drank met zoveel respect en aanzien.

De vele aanpassingen en verbeteringen op het gebied van mouten en distilleren hebben whisky in de loop der jaren zo'n unieke smaak en karakter gegeven, dat het tot de edelste dranken ter wereld gerekend kan worden.

Oorsprong van het Levens Water.

Volgens de legende was het St.Patrick zelf, die aan de bakermat van de whisky stond. Tijdens zijn zwerftochten zou deze Ierse bisschop in aanraking zijn gekomen met de distilleertechnieken en deze kennis in zijn thuisland verspreid hebben (het zou in elk geval nóg een reden zijn geweest om de man zalig te verklaren….). Maar de vraag waar, wanneer en door wie de eerste echte whisky is gedistilleerd zal waarschijnlijk nooit beantwoord kunnen worden. En misschien is dat maar goed ook, een vleugje mysterie hoort eigenlijk wel bij deze drank.

De meeste Schotten zullen overigens nooit toegeven dat hun nationale drank afkomstig is uit Ierland. Doen ze dat toch, dan claimen ze op zijn minst het feit dat het de Schotten waren die het Ierse goedje drinkbaar hebben gemaakt. En daar is veel voor te zeggen, want in de tijden dat de ploeg nog onbekend was als landbouwwerktuig, beschikten de Schotten al wel over de meest geavanceerde distillatietechnieken...

De prehistorische mens kon al bier maken door gisting, de Egyptenaren en de Mesopotamiërs konden al bier en wijn maken doormiddel van een fermentatie proces, doch echte alcohol kende zij nog niet. Aristoteles (384-322 v.Chr. ) beschrijft het distilleren door middel van zonnewarmte, de Arabieren kenden de eerste echte distillatie techniek en kenden de eerste echte alcohol, die echter alleen voor cosmetische doeleinden werd gebruikt. Dit distillaat noemde zij Al koh'l', hetgeen betekend "het verfijnde" en daar komt de naam alcohol vandaan.

Via de Ierse monniken kwam de drank ook in Schotland terecht. De schrijver en criticus Samuel Johnson, (1709-1784) was de eerste persoon die het woord Whisky opnam in zijn "Dictionary of the English Language" in 1755.

Enige Whisky Wijsheid.

De Spelling. Zowel Whisky als Whiskey zijn correct, maar ze hebben wel een verschillende betekenis. Whiskey betreft altijd Ierse of Amerikaanse distillaten. De Ieren hebben de letter ,e, er zelf tussen gevoegd om het onderscheid met de Schotse whisky te benadrukken. Schotse, Canadese en andere whisky's worden dus altijd zonder ,e, ertussen geschreven.

Het belangrijkste ingrediënt bij Schotse whisky is altijd gerstemout. In andere landen wordt vaak maïs (corn) of rogge (rye) gebruikt.

Het proeven van whisky noemt men nosing and tasting.

Water bij de Whiskey!

Dat water en whisky ver bij elkaar uit de buurt moeten worden gehouden is een fabeltje. Bij een goede nosing and tasting is een glas koel water zelfs onontbeerlijk.

Het helpt bij het neutraliseren van de smaak tussen de verschillende glazen door en enkele druppels water in de whisky zelf brengen de aroma's prominenter naar voren.

Water bij de whisky is dus absoluut geen 'zonde', maar zorg wel dat U het juiste water gebruikt.

Een minuscule hoeveelheid chloor in het water kan funest zijn voor de aroma's van een malt of blended whisky.

GEBRUIK DAAROM NOOIT LEIDINGWATER, MAAR ALTIJD BRONWATER ZONDER KOOLZUUR VAN EEN GOEDE KWALITEIT.

Tot zover de whisky, volgende keer meer hierover in de rubriek:

HoeWieWaarWatWanneerWerkelijkWareWhiskyWetensWaardigheden.

Piper McWoodmil

 

Copyright © 2008 Batavorum Pipes and Drums Nijmegen